Khoa học thần kinh (Neuroscience) là một hướng tiếp cận mới mà các doanh nghiệp lớn trên thế giới đang thử áp dụng nhằm tìm ra những cơ hội mới, mô hình mới trên thị trường hiện nay.

Phương pháp thay thế mới cho các doanh nghiệp

Trong một môi trường kinh doanh cạnh tranh đầy biến động và phức tạp như ngày nay, các doanh nghiệp luôn phải nỗ lực tìm kiếm và thử nghiệm những mô hình mới để khai phá ra một thị trường mới, đáp ứng những nhu cầu mới của khách hàng. Những phương pháp mà trước đây đã từng giúp cho các nhà điều hành các doanh nghiệp đưa ra những quyết định đúng trong một môi trường kinh doanh ít biến động nay đã dần kém hiệu quả và không còn phù hợp. Các nhà điều hành cần một phương pháp mới để giúp đưa ra các quyết định hiệu quả hơn và phù hợp hơn trong môi trường kinh doanh biến động khó lường này.

Công dụng của khoa học thần kinh trong doanh nghiệp

Khoa học thần kinh (Neuroscience) là một hướng tiếp cận mới mà các doanh nghiệp lớn trên thế giới đang thử áp dụng nhằm tìm ra những cơ hội mới, mô hình mới trên thị trường hiện nay. Việc ứng dụng các thành tựu và công cụ trong nghiên cứu khoa học thần kinh đang dần mở rộng sang nhiều ngành, đặc biệt là lĩnh vực kinh doanh. Các kết quả nghiên cứu và các công cụ sử dụng trong khoa học thần kinh có thể giúp các doanh nghiệp đo lường và am hiểu hành vi của khách hàng.

Các nhà điều hành các doanh nghiệp có thể sử dụng chúng để tạo ra nguồn dữ liệu về những thời điểm quan trọng mà khách hàng đưa ra các quyết định. Từ đó sử dụng những dữ liệu này để ra những quyết định quan trọng như thời điểm tung ra những sản phẩm, dịch vụ mới hoặc mô hình kinh doanh mới đáp ứng đúng nhu cầu của khách hàng.

Các nghiên cứu ứng dụng khoa học thần kinh

Các nghiên cứu có ứng dụng khoa học thần kinh một số doanh nghiệp đang áp dụng hiện nay là thường sử dụng các thiết bị di động như máy ghi điện não EEG (electroencephalograph).

• Cách dùng EEG

EEG kết hợp với các công nghệ theo dõi chuyển động của mắt để thu thập những dữ liệu chuẩn xác về những phản ứng của bộ não của con người khi được tiếp nhận những thông tin thử nghiệm khác nhau.

• Lợi ích của EEG

Nhờ cơ chế này mà các doanh nghiệp đã ứng dụng khoa học thần kinh vào giai đoạn xác định các vấn đề về trong kinh doanh hoặc trong giai đoạn tìm kiếm những giải pháp mới cho khách hàng.

Ưu điểm của khoa học thần kinh

Điểm ưu việc của việc áp dụng khoa học thần kinh đó là nó giúp doanh nghiệp thu thập được những dữ liệu thực về việc ra quyết định của khách hàng khi được đặt trong một hoàn cảnh nào đó. Những dữ liệu này cho phép doanh nghiệp hiểu chính xác về cách những cá nhân (khách hàng hoặc nhân viên nội bộ) ra quyết định và khi nào họ ra quyết định để từ đó đưa ra được những giải pháp phù hợp.

Cách IKEA áp dụng khoa học thần kinh

• Những nghi vấn đặt ra để tìm cách giải quyết

Lấy trường hợp của IKEA, một tập đoàn bán lẻ đồ nội thất nổi tiếng của Thụy Điển, làm ví dụ. Khi một nhóm các nhà điều hành bắt đầu xem xét đến những thử thách của hiện tượng toàn cầu hoá đang diễn ra, chẳng hạn như sự gia tăng nhanh chóng về dân số trên sẽ giới sẽ làm gia tăng nhu cầu sản xuất thực phẩm, năng lượng và các nguồn tài nguyên thiên nhiên như thế nào? Với suy nghĩ đó trong đầu, họ bắt đầu tự hỏi rằng nguồn năng lượng mới hoặc nguồn nguyên liệu mới (tơ sợi, kim loại, gỗ, plastic) nào sẽ được sử dụng sản xuất hàng hoá đáp ứng được với sự tăng trưởng nhanh chóng về dân số này.

• Bắt đầu giải quyết vấn đề đặt ra

Từ những nghi vấn như vậy, họ bắt đầu xem xét lại bên trong tổ chức và đặt ra những câu hỏi quan trọng về mô hình kinh doanh của IKEA, như điều gì sẽ xảy ra nếu thay vì chỉ bán đồ nội thất gia đình, IKEA sẽ bán các giải pháp giúp giải quyết những thiếu hụt về nguồn tài nguyên như hiện nay? Điều gì sẽ xảy ra nếu thay vì chỉ bán lò nướng, IKEA sẽ bán cho khách hàng những nguồn năng lượng tái tạo? Thậm chí, điều gì sẽ xảy ra nếu IKEA tạo ra các lưới điện ảo tận dụng blockchain để cho phép khách hàng mua bán điện với nhau?

Những câu hỏi này có tính chất định hướng giúp gợi mở ra một mô hình kinh doanh mới góp phần vào sự phát triển bền vững của IKEA trong một môi trường kinh doanh đang thay đổi chóng mặt ngày nay. Tuy nhiên, vấn đề khó ở đây là việc đi xác định ra hướng nào là hướng phát triển đúng đắn, mô hình nào là mô hình phù hợp, tạo ra giá trị bền vững cho IKEA trong tương lai.

• Sự lựa chọn phương pháp giải quyết của IKEA là khoa học thần kinh

Để giải quyết vấn đề này, IKEA đã áp dụng các công cụ và thành tựu của ngành Khoa học thần kinh để thấu hiều hành vi khách hàng và từ đó tìm ra mô hình kinh doanh phù hợp trong tương lai. Công ty đã sử dụng thiết bị ghi điện não EEG (Electroencephalograph) kết hợp với công nghệ theo dõi chuyển động của mắt để kiểm tra các khách hàng tại Ba Lan và Hà Lan để tìm hiểu các phản ứng của họ về các mô hình kinh doanh mới của IKEA.

Chẳng hạn như đo phản ứng của khách hàng khi IKEA bán giải pháp cung cấp hệ thống điện mặt trời tại nhà giúp khách hàng có thể tự tạo ra điện để sử dụng. Sau đó, nhóm nghiên cứu của công ty sẽ kết hợp các phản ứng của khách hàng với dữ liệu về hành vi tiêu dùng của họ để có thể tìm ra được mô hình kinh doanh nào khách hàng sẽ có khả năng chấp thuận cao, mô hình nào không được yêu thích.

Những kết luận từ cuộc nghiên cứu này sẽ giúp cho các nhà điều hành công ty sẽ lựa chọn ra được mô hình kinh doanh phù hợp trong những năm tới (Nathan Furr, HBR 2019).

Khoa học thần kinh sẽ được áp dụng rộng rãi trong tương lai

Trong môi trường kinh doanh cạnh tranh khốc liệt hiện nay, các công nghệ mới liên tục ra đời đã tạo ra không ít cơ hội cho các doanh nghiệp trong việc đổi mới để dành được lợi thế cạnh tranh.

Nếu như trước đây thật khó cho các doanh nghiệp để xác định đâu là cơ hội thực sự của mình, đâu là mô hình phù hợp để doanh nghiệp phát triển thì ngày nay, với sự trợ giúp của ngành Khoa học thần kinh và các công nghệ tiên tiến khác, doanh nghiệp đã có thể thấu hiểu khách hàng dễ dàng hơn để từ đó có thể nhận ra các cơ hội và lựa chọn mô hình kinh doanh phù hợp hơn cho mình để phát triển bền vững trong tương lai.

Đây chính là cách mà ngành Khoa học thần kinh sẽ góp phần vào làm thay đổi cách mà doanh nghiệp khám phá những nhu cầu tiềm ẩn của khách hàng, cách đổi mới mô hình kinh doanh, tạo lợi thế cạnh tranh và phát triển bền vững.

Huỳnh Kim Tôn